Tóm tắt kiến thức cơ bản chương 1 - Quản trị Nhân lực (NEU)

I. ĐỐI TƯỢNG NỘI DUNG MÔN HỌC QUẢN TRỊ NHÂN LỰC

1. Đối tượng môn học quản trị nhân lực

Quản trị nhân lực (QTNL) nghiên cứu mối quan hệ giữa những con người trong một tổ chức: cách thức tổ chức đối xử, tương tác, động viên và đảm bảo quyền lợi cho người lao động nhằm nâng cao hiệu quả chung của tổ chức.

Đối tượng chính bao gồm: 
- Con người làm việc trong tổ chức, với tư cách cá nhân (cán bộ, công nhân viên).
- Các vấn đề liên quan đến công việc, quyền lợi, nghĩa vụ và môi trường làm việc của họ.
 

2. Nội dung của môn học quản trị nhân lực

Môn QTNL bao gồm bộ các hoạt động liên quan đến xây dựng, phát triển và duy trì lực lượng lao động của tổ chức. Dưới đây là các nhóm nội dung quan trọng:

• Kế hoạch hóa nguồn nhân lực
• Phân tích và thiết kế công việc
• Tuyển mộ, tuyển chọn, biên chế nhân lực
• Đãi ngộ và phúc lợi
• Đào tạo và phát triển
• Động viên và tạo động lực
• Đánh giá thực hiện công việc
• Quan hệ lao động
• Bất bình và kỷ luật lao động
• An toàn và sức khỏe cho người lao động
• Tổ chức hệ thống QTNL

II. THỰC CHẤT CỦA QUẢN TRỊ NHÂN LỰC

1. Khái niệm, đối tượng, mục tiêu và tầm quan trọng

- Khái niệm QTNL: Tập hợp các hoạt động nhằm thu hút, xây dựng, phát triển, sử dụng, đánh giá và giữ gìn một lực lượng lao động phù hợp với yêu cầu tổ chức về số lượng và chất lượng 
- Đối tượng: Người lao động trong tổ chức (thể lực, trí lực, kỹ năng, kinh nghiệm).
- Mục tiêu: Đảm bảo tổ chức có nguồn nhân lực đủ cả về số lượng lẫn chất lượng để thực hiện mục tiêu kinh doanh, đồng thời phát triển tiềm năng cá nhân của người lao động. 
- Tầm quan trọng: 
+ Động lực cạnh tranh trong thị trường: “Đúng người – đúng việc – đúng lúc”. 
+ Thích ứng với thay đổi khoa học – công nghệ và điều kiện kinh tế. 
+ Tạo môi trường làm việc tích cực, gia tăng hiệu suất lao động 

2. Các quan niệm, học thuyết và trường phái về con người lao động

Dưới đây là ba quan niệm chính cùng mô hình và các học thuyết tương ứng:

III. HỆ THỐNG CÁC HOẠT ĐỘNG QTNL VÀ MỐI QUAN HỆ TÁC ĐỘNG

1. Cấu trúc hệ thống và mối liên kết

Các hoạt động QTNL tạo nên một hệ thống tác động qua lại: 
- Kế hoạch hóa → Phân tích & thiết kế công việc → Tuyển chọn → Đào tạo & phát triển → Động viên & đãi ngộ → Đánh giá → Quan hệ lao động → An toàn sức khỏe → Tổ chức hệ thống QTNL.
- Mỗi bước là cơ sở cho bước tiếp theo và đều chịu ảnh hưởng từ môi trường bên trong (văn hóa, chiến lược tổ chức) và bên ngoài (pháp luật, thị trường lao động) 

2. Vai trò các cấp quản lý

- Quản lý cấp cao (Ban Giám đốc): Đặt chiến lược QTNL, phê duyệt chính sách, văn hóa doanh nghiệp. 
- Quản lý trung gian (Trưởng phòng, Giám đốc nhân sự): Thực thi chính sách, giám sát quy trình, đánh giá kết quả. 
- Người quản lý trực tiếp (Quản lý công việc, đốc công): Giám sát, huấn luyện, truyền thông, động viên trực tiếp nhân viên. 
Lưu ý: Dễ nhầm lẫn giữa “nhiệm vụ của phòng QTNL” (hỗ trợ chính sách) và “nhiệm vụ của quản lý trực tiếp” (thực thi chính sách hàng ngày).