Tóm tắt kiến thức chương 1 - Kinh tế chính trị Mác - Lênin

1. Khái quát sự hình thành và phát triển của kinh tế chính trị Mác-Lênin.

- Nguồn gốc tư tưởng: trọng thương → trọng nông → cổ điển Anh (A.​Smith, D.​Ricardo)
- C.​Mác – Ph.​Ăngghen kế thừa & cách mạng hóa lý luận, nêu học thuyết giá trị, giá trị thặng dư
- V.​I. Lênin phát triển thành lý luận độc quyền, quá độ lên CNXH

1.1. Các giai đoạn chính

- Thời cổ đại → TK XVIII: nảy mầm tư tưởng kinh tế
- Từ TK XVIII: hình thành môn kinh tế chính trị hiện đại
- Từ TK XIX đến nay: phát triển dòng Mác-xít; xuất hiện nhiều nhánh nghiên cứu mới

Bảng so sánh nhanh các trường phái tiền–Mác

Lưu ý hay nhầm: Trọng thương & trọng nông chỉ phân tích một khâu (lưu thông hoặc sản xuất) nên dễ hiểu sai bản chất lợi nhuận.

2. Đối tượng, mục đích và phương pháp nghiên cứu

2.1. Đối tượng

- Quan hệ xã hội của sản xuất & trao đổi gắn với lực lượng sản xuất & kiến trúc thượng tầng
- Không nghiên cứu kỹ thuật sản xuất; tập trung vào quan hệ lợi ích

2.2. Mục đích

- Phát hiện quy luật kinh tế; chỉ ra động cơ lợi ích & cách vận dụng
- Cung cấp cơ sở khoa học cho chính sách, thúc đẩy văn minh

2.3. Phương pháp

- Biện chứng duy vật (khái quát – lịch sử – logic)
- Trừu tượng hóa khoa học (nhấn mạnh bản chất, bỏ chi tiết ngẫu nhiên)
- Kết hợp thống kê, so sánh, mô hình hóa…

Dễ nhầm: Trừu tượng hóa ≠ bỏ mọi chi tiết – phải giữ lại yếu tố bản chất (ví dụ: lợi ích).

3. Chức năng của kinh tế chính trị Mác-Lênin

3.1. Nhận thức

- Cung cấp hệ thống phạm trù, làm rõ quy luật phát triển

3.2. Thực tiễn

- Hướng dẫn vận dụng quy luật vào lao động, chính sách, phát triển bền vững

3.3. Tư tưởng

- Góp phần xây dựng niềm tin, lý tưởng CNXH, khẳng định mục tiêu dân giàu, nước mạnh

3.4. Phương pháp luận

- Nền tảng để hiểu sâu các khoa học kinh tế chuyên ngành (tiền tệ, tài chính…)

Mẹo ghi nhớ nhanh:
“Lĩnh vực Sản xuất & Trao đổi → Quan hệ Lợi ích → Quy luật Kinh tế → Chính sách”