Tóm tắt kiến thức chương 5 - Quản lý tài chính công

5.1. LÝ LUẬN CHUNG ĐÁNH GIÁ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÔNG

5.1.1. Khái niệm đánh giá quản lý tài chính công

- Quá trình thu thập, xử lý, phân tích thông tin
- Đưa ra nhận xét, kết luận về đối tượng theo yêu cầu, mục tiêu
- Yêu cầu: khách quan, chính xác, có bằng chứng

Lưu ý: – Phân biệt theo dõi (liên tục, nội bộ) & đánh giá (định kỳ/đột xuất, phân tích);
– Đánh giá chỉ đạt mục tiêu khi dựa trên thông tin hệ thống và mục tiêu rõ ràng

5.1.2. Chỉ số đánh giá quản lý tài chính công

- Chỉ số: công cụ đo lường, phản ánh đối tượng
- Tiêu chí CREAM:
+ Clear (Rõ ràng)
+ Relevant (Phù hợp)
+ Economic (Kinh tế)
+ Adequate (Thỏa đáng)
+ Monitorable (Đo lường được)

Bảng so sánh Mục tiêu – Chỉ số – Chỉ tiêu

5.1.3. Phương pháp thu thập thông tin và đánh giá

+ Nghiên cứu tài liệu
+ Phiếu điều tra / bảng hỏi
+ Phỏng vấn trực tiếp
+ Thảo luận nhóm
+ Nghiên cứu điển hình

- Phân tích định lượng (số liệu, mô hình)
- Phân tích định tính (mô tả, nhận định)
Lưu ý: định lượng thiếu bối cảnh → phối hợp định tính để đảm bảo toàn diện

5.1.4. Phân loại đánh giá quản lý tài chính công

Theo chủ thể: - Nội bộ
- Độc lập (ngoài)
- Có sự tham gia nhiều bên

Theo mục tiêu: - Quá trình (tuân thủ)
- Kết quả (tác động)

Theo đối tượng: - Hệ thống quản lý tài chính công
- Chính sách / chương trình / dự án / hoạt động

5.2. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÔNG (BỘ CHỈ SỐ PEFA)

5.2.1. Độ tin cậy của ngân sách

- PI-1: Tổng thực chi vs dự toán gốc
- PI-2: Chênh lệch cơ cấu chi
- PI-3: Tổng thực thu vs dự toán gốc
- PI-4: Nợ đọng thanh toán (tần suất, xu hướng)

5.2.2. Tính toàn diện và minh bạch của ngân sách

- PI-5: Hệ thống phân loại ngân sách (GFS/COFOG)
- PI-6: Độ đầy đủ thông tin trong tài liệu ngân sách
- PI-7: Quy mô hoạt động ngoài ngân sách
- PI-8: Minh bạch phân bổ & thông tin cấp dưới
- PI-9: Giám sát rủi ro NS từ khu vực công
- PI-10: Khả năng tiếp cận thông tin ngân sách

5.2.3. Lập ngân sách trên cơ sở chính sách

- PI-11: Tuân thủ lịch biểu lập NS hàng năm
- PI-12: Tầm nhìn trung hạn & liên kết chiến lược–dự toán

5.2.4. Khả năng tiên liệu và kiểm soát thực hiện ngân sách

- PI-13: Minh bạch nghĩa vụ thuế & thủ tục
- PI-14: Đăng ký & đánh giá thuế
- PI-15: Hiệu quả thu thuế (nợ đọng, đối chiếu)
- PI-16: Đảm bảo ngân quỹ cho cam kết chi
- PI-17: Ghi chép tồn quỹ, nợ, bảo lãnh
- PI-18: Kiểm soát lương & biên chế
- PI-19: Mua sắm công (đấu thầu, cơ chế khiếu nại)
- PI-20: Kiểm soát nội bộ chi ngoài lương
- PI-21: Kiểm toán nội bộ (phạm vi, chất lượng)

5.2.5. Kế toán, ghi sổ và báo cáo

- PI-22: Đối chiếu tài khoản ngân hàng & tạm ứng
- PI-23: Thông tin nguồn lực cho đơn vị sự nghiệp
- PI-24: Báo cáo điều hành NS (kịp thời, đầy đủ)
- PI-25: Báo cáo NS năm (đầy đủ, đúng chuẩn kế toán công)

5.2.6. Kiểm toán và giám sát ngoài

- PI-26: Kiểm toán nhà nước (phạm vi, thực thi kết luận)
- PI-27: Giám sát NS hàng năm của cơ quan quyền lực
- PI-28: Giám sát báo cáo kiểm toán (điều trần, khuyến nghị)

5.3. ĐÁNH GIÁ QUẢN LÝ CHI TIÊU CÔNG THEO KẾT QUẢ

5.3.1. Khái niệm

- Đánh giá quá trình & kết quả chi tiêu theo khung lôgic kết quả
- Tập trung vào mục tiêu phát triển đã định

5.3.2. Xây dựng khung đánh giá

5.3.2.1. Lôgic dọc: Đầu vào → Hoạt động → Đầu ra → Kết quả trực tiếp → Kết quả gián tiếp
5.3.2.2. Lôgic ngang: Chỉ số ↔ Thông tin cần thu thập ↔ Phương pháp ↔ Tần suất ↔ Báo cáo/đánh giá

Khoanh vùng dễ nhầm lẫn:
- “Chỉ số” ≠ “Chỉ tiêu”
- Định lượng thiếu bối cảnh → cần bổ sung định tính
- Đánh giá nội bộ/ngoài khác nhau về tính độc lập & mục đích
- Phân biệt rõ Đầu vào/Đầu ra/Kết quả để tránh lẫn lộn khung lôgic