Kiến thức cơ bản chương 6 - Kinh tế chính trị Mác - Lênin

I. CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA Ở VIỆT NAM

1. Khái quát về cách mạng công nghiệp và công nghiệp hóa

a) Khái quát về cách mạng công nghiệp

- Khái niệm: nhảy vọt về tư liệu lao động, công nghệ, phân công lao động
- Vai trò: thúc đẩy lực lượng sản xuất + năng suất, định hình xã hội hóa sản xuất, đổi mới quản trị

Chú ý dễ nhầm: CMCN 4.0 không phải chỉ có “AI”, mà là hợp nhất số-vật lý-sinh; CMCN 3.0 tập trung vào số hóa + IT.

b) Công nghiệp hóa và các mô hình tiêu biểu

- Định nghĩa: chuyển lao động thủ công → máy móc, nâng năng suất
- Mô hình: + Cổ điển (Anh) – từ CN nhẹ → CN nặng, 60-80 năm
+ Liên Xô – ưu tiên CN nặng, kế hoạch hóa tập trung
+ Nhật Bản & NICs – “đi tắt-đón đầu”, xuất khẩu hướng ngoại, 20-30 năm

2. Tính tất yếu và nội dung công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam

a) Tính tất yếu

- Quy luật phổ biến của phát triển LLSX
- Xây dựng CSVC CNXH, độc lập – tự chủ
- Kết hợp kinh tế tri thức, thích ứng CMCN 4.0

b) Nội dung chính

- Tạo điều kiện: thể chế, nguồn lực, hạ tầng
- Ứng dụng khoa học-công nghệ mới; phát triển CN sản xuất tư liệu sản xuất
- Chuyển dịch cơ cấu: CN – DV ↑, NN ↓; hình thành vùng chuyên môn hóa
- Hoàn thiện quan hệ sản xuất; đa dạng hóa sở hữu
- Chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyển đổi số

Chú ý dễ nhầm: “Công nghiệp hóa” không chỉ xây nhà máy; phải gắn CN 4.0, dịch vụ số, NN công nghệ cao.

II. HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ CỦA VIỆT NAM

1. Khái niệm và nội dung hội nhập

a) Khái niệm & sự cần thiết

- Hội nhập: gắn kết kinh tế quốc gia với kinh tế thế giới, chia sẻ lợi ích, tuân thủ chuẩn mực
- Tất yếu: Toàn cầu hóa → phụ thuộc lẫn nhau → cần mở cửa

b) Mức độ & hình thức

2. Tác động của hội nhập

- Cơ hội: mở rộng thị trường, FDI, chuyển giao CN, nâng năng lực cạnh tranh, cải thiện phúc lợi người tiêu dùng
- Thách thức: áp lực cạnh tranh, nguy cơ bẫy gia công, bất bình đẳng, rủi ro chủ quyền – văn hóa

Chú ý dễ nhầm: Hội nhập ≠ phụ thuộc; vẫn cần độc lập – tự chủ kinh tế.

3. Phương hướng nâng cao hiệu quả hội nhập

- Nhận thức thời cơ + thách thức
- Hoàn thiện thể chế KT thị trường, cải cách hành chính
- Chủ động ký kết & thực thi FTA thế hệ mới
- Nâng cấp hạ tầng, CN số, nguồn nhân lực
- Kết hợp kinh tế ↔ quốc phòng – an ninh – đối ngoại

Chú ý dễ nhầm: Hội nhập không chỉ là xuất khẩu; còn bao gồm đầu tư, chuyển giao CN, tiêu chuẩn kỹ thuật.